Dünya çapında devam eden koronavirüs pandemini son bir yıldır hayatımızın bir parçası haline geldi. 

Pandemiye karşı tedbirler kapsamında maske takma zorunluluğu bu alanda yeni bir piyasayı da oluşturdu. 

Türkiye’de ise hibe edilen maskelerde rant çıktı. 

Koruyucu özellikli maskeler yurt dışına gönderilip, koruyuculuğu olmayanlar Devlet Malzeme Ofisi (DMO)ya veriliyor. DMO riskli maskeleri hastanelere ve halka dağıtıyor. Rantçılar köşeyi dönüyor, salgın hızla yayılıyor.

Firmalar, hükümetin her beş maske ihracatına karşılık bir maskenin DMO'ya hibe olarak verilmesi şartını fırsata çevirdi. 

Sözcü’nün haberine göre firmalar, ucuz ve kalitesiz maskeleri üretip DMO'ya hibe olarak veriyor. Kaliteli maskeleri ihraç eden firmalar bu firmaların hibe hakkını satın alıp şartı yerine getiriyor.

Kaliteli maskeler yurt dışına, kalitesiz ve riskli maskeler hastanelerle yoksul halka gidiyor. Rantçılar halkın sağlığını riske atıp köşeyi dönerken doktorlar, hemşireler ve hastalar virüs kapıyor.

İhracatçı firmalar, hibe maske üzerinden yeni bir sektör oluştuğunu, hükümete yakın olduğu söylenen bazı firmaların DMO'ya kolaylıkla kalitesiz maskeleri verebildiklerini iddia ettiler. İhracatçılar rant çarkının nasıl işlediğini şöyle anlattılar:

“Hiçbir firma ihraç ettiği kaliteli maskeyi DMO'ya bedava vermek istemiyor. Çünkü verirse ihracatta rekabet imkanı kalmıyor. Firma maliyeti tutturabilmek için piyasadan hibe verebileceği ucuz maske arıyor. DMO ile anlaşmalı sadece hibeye çalışan firmalar var. Hibe hakkı devredilebiliyor. O firmalar DMO'ya örneğin 1 milyon maske hibe vermiş. İhracatçının da 300 bin hibeye ihtiyacı var. Firmanın DMO'daki 300 bin hibe hakkı sistem üzerinden devralınıp şart yerine getiriliyor. İhracatçı 300 bin hibeye karşılık 1.5 milyon kaliteli maskeyi ihraç ediyor. Ne olduğu belirsiz 300 bin maske de kamu hastanelerindeki sağlık personeline, yoksullara ve halka bedava gönderiliyor.”

İhracatçıların verdiği bilgilere göre, yüksek koruyuculu N95 maskeler 1.75 lira, cerrahi maskeler de 42 kuruş bedelle yurt dışına ihraç ediliyor. Buna karşılık hibe edilen kalitesiz N95 maskeler 45 kuruşa, cerrahi maskeler 10-11 kuruşa piyasadan toplanıp DMO'ya veriliyor. Bir firma yetkilisi, hibe dışında piyasada satılan maskelerin çoğunun da iddia edildiği gibi yüzde 99 koruma sağlamadığını, testlerde bu oranın yüzde 45'lere kadar düştüğünü söyledi.

Kaynak: Milli Gazete