. Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD) 1960'lı yıllarda RAND isimli bir birim, olası bir nükleer saldırı sonrasında haberleşmenin nasıl yürütüleceği ile ilgili bir araştırma başlattı. Nükleer bir saldırıda, bilgisayar ağına bağlı her hangi bir bilgisayarın zarar görmesi halinde iletişimin mümkün olamayacağı ve merkezi bir haberleşmenin istenilen güvenliği sağlayamayacağı görüşünden hareket eden uzmanlar, 1964 yılında merkezi kontrolün olmadığı, her bilgisayarın eşit derecede güce sahip olabileceği bir bilgisayar ağı kurulması konusunda hükümete bir teklif verdi. Bu ağda işleyecek olan her bilgisayar mesajları ayrıca verilecek olan adreslere yollayacak, ve bilgisayarların zarar görmesi, işleyişi bozmayacaktı. Bu amaçla ilk çalışmalar İngiltere'de yapıldı ve ARPA (Pentagon's Advanced Research Projects Agency) bu sistemi geliştirmeye gönüllü oldu. 1970'de ARPANET kurularak, uzak yerlerde bilgisayar bağlantısı ile iletişim kurulabilecek bir sistem oluşturuldu. E-MAİL BAŞLADI 1972 yılında bugünkü anlamda kullanılan elektronik posta sistemi geliştirildi. 1973 yılına gelindiğinde ise ARPANET'in dış ülkelere açılması sağlanarak, İngiltere ve Norveç'te de kullanımı mümkün hale getirildi. O zamanlarda işleyen protokol ise NCP, yani; Network Control Protocol olarak adlandırılmıştı. 1980'lerde NCP yerine bugün de kullanılan TCP/IP protokolü uygulamaya kondu. TCP/IP'nin merkeziyetçiliğe dayanmayan yapısı İnternet'in gelişimini daha da hızlandırdı. MİLNET, APRANET, İNTERNET... İnternet ismi de ilk olarak bu dönemde kullanılmaya başlandı. ARPANET bu kurulan ağın askeri amaçlı olmayan bölümüne verilen isim olarak kalırken, askeri amaçlı kurulan ağa da MİLNET ismi verildi. Kullanıcıların sayısı bine kadar çıktı. 1990'lı yıllara gelindiğinde ilk tarayıcı olan Mosaic piyasaya çıktı. World Wide Web kavramı doğdu. Bu yıllarda İnternet'in büyüme hızı yüzde 341olarak tespit edildi. WWW DOĞUŞU VE YAZILIM KODLARI Michael Dertouzos ve arkadaşları tarafından geliştirilen www, web, ya da W3 (World Wide Web), 1989 yılında "Yüksek Enerji Fiziği" konusunda araştırma yapan kişiler tarafından CERN'de (European Particle Pysics Laboratory) geliştirildi. Yazı, resim, ses, film ve animasyon gibi pek çok farklı yapıdaki verilere ulaşmamızı ve bir dokümandan başka bir dokümana ulaşmamızı sağlayan bu çoklu ortam sistemi için ilk www tarayıcısı 1992 yılında hizmete sunuldu. 1993 yılı başlarında hizmette olan web sitesi sayısı 50'yi geçmiyordu. Bu yıl içerisinde toplam internet trafiğinin yüzde 0.1'lik bölümü web tarafından oluşturuluyordu. İLK KONFERANS 1994 yılında Web'in Woodstock'ı olarak bilinen ilk uluslararası konferans verildi. İlk tarayıcı Mosaic'i piyasaya sunan grup bu konferansta şu anda en çok kullanılan web listeleyicisi olan Netscape Navigator'ın ilk beta (0.9) sürümünü çıkardı. Aynı yıl ilk uluslararası web komitesi (International WWW Conference Committee) CERN ve NCSA tarafından kuruldu. Bu komite, web ile ilgili her türlü gelişimi yönlendirmek amacıyla oluşturuldu. Bu ağ üzerinde bir ortamdaki veri başka bir veriyi bir link yardımıyla çağırabilirken, bu farklı yapıdaki veriler uygun bir standart ile bir arada kullanılıp bir ağ tarayıcıyla (web browser) görüntülenebildi. Açık bir sistem olup her hangi bir işletim sistemine bağlı olmayan bu ağ sayesinde dünyada her şey kolaylaştı. İLK YAZILIM KODU VE İMK TARAYICILAR HTML, (Hypertext Markup Language) web listeleyicileri tarafından yorumlanan ve çevrilen bir yazılım kodu olarak ortaya çıktı. Bu kod, daha çok, yazılı bir dökumanı formatlamak ve İnternet ortamında okunabilir hale getirmek için kullanıldı. Tarayıcı (browser) ise HTML kodunu gösteren yazılıma verilen isim olarak ortaya çıkarken, adından da anlaşılabileceği gibi Web'de tarama yapmak için kullanılır hale getirildi. İlk tarayıcılar Viola ve Midas adıyla 1993'ün Ocak ayında piyasaya çıkarıldı. Bunlardan en popüler olanı ise sonradan NCSA'da (National Center for Supercomputing Application) geliştirilmiş olan Mosaic olurken, bu tarayıcının daha mükemmeli olan Netscape oluşturuldu. TÜRKİYE'DE İNTERNET KULLANIMI Türkiye'de 1995 yılı sonuna kadar çok kısıtlı bir kitlenin kullanımına açık olan interneti yaygınlaştırmak, şirketlerin ve bireylerin internet kullanımını sağlayabilmek amacıyla bir ihale açıldı. Bu ihalenin sonucunda INTURNET konsorsiyumu adı verilen ve Sprint, Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) ve SATKO'nun hizmetlerini kapsayan bir oluşuma gidilerek, TURNET yapısı 1996 sonunda hizmete girdi. O dönemde Türkiye'deki kullanıcı sayısı 20 bin civarındaydı. TURNET'le birlikte hizmete giren yaklaşık 100 kadar internet servis sağlayıcısı kurum ve kişilere dial-up ve kara hatları aracılığıyla internet bağlantısı sağlamaya başladı. İnternet kullanıcılarının sayısı beklenmedik bir patlama gösterince, 1997'de TURNET ağı bu talebi karşılayamaz hale geldi. Tahminlere göre bu dönemde yaklaşık 100 bin tane internet kullanıcısı oluştu ve artan talep internet servis sağlayıcıları çözüm arayışlarına sevk etti. İKİNCİ KUŞAK SERVİS SAĞLAYICILAR Superonline ve Turk.net gibi hizmet sağlayıcılar birçok modem ve telefon hattı döşeyerek bu talebi karşılamaya çalışırken, bir yandan da pahalı pazarlama kampanyaları ve promosyon aktivitelerinin yanı sıra teknik ekipmana yaptıkları yatırımlar sebebiyle büyük kayıplara uğradı. Daha küçük yapıdaki servis sağlayıcıların kaybı göreceli olarak daha azdı. PRI hatları ve Cisco bağlantılarının piyasaya girmesi sayesinde internet servis sağlayıcıların kuruluş aşamasındaki harcamaları büyük ölçüde azaldı ve bu sayede oluşan yoğun rekabet sayesinde internet bağlantı fiyatları Avrupa'daki fiyatların altına düştü. Bu son ataktan sonra 1998'in sonuna doğru dial-up bağlantı kullanıcılarının sayısı 200 bine yükseldi. E-TİCARET 1998'de dünyadaki ekonomik çöküşün sonucu olarak, gelişmekte olan ülkelere yapılan yatırımlar, New York Borsası'nda kayıtlı internet şirketlerine yöneldi ve internet ile e-ticaret şirketlerinin hisseleri portföylerin gözdesi haline geldi. Ticari ve ekonomik aktivitelerin bir değişime uğrayacağı göz önünde bulundurularak, internetin Türk halkının daha büyük bir bölümüne yaygınlaştırma çalışmaları başlatıldı. Garanti-Siemens'in internet erişim ücretlerini düşürmesinden sonra Superonline da fiyatlarını düşürdü. Bu iki şirketi, hem PC hem de internet bağlantı paketini 36 ay vade ile satan Vestel izledi ve ardından da internet bağlantısını ilk defa aylık 10 dolar altına düşüren İş Bankası önemli bir gelişmeye imza attı. İNTERNET KAFELER DEVREDE 1999'un sonuna doğru internete bağlananların sayısı 750 bin'e çıktı. Daha sonra bu rakam akademik çevreler, ofisler ve internet kafelerin de yaygınlaşması ile 1 milyonun üzerine çıktı. Türkiye'deki internet kullanımı ile ilgili verilere bakıldığında ise resmi olarak 450 bin kişinin internet bağlantısına sahip olduğu fakat kullanıcı sayısının aslında dört katına yakın olduğu belirtildi. Önümüzdeki üç sene içinde ise internet kullanıcılarının sayısında her yıl yüzde 50'lik bir artış beklendiği kaydedildi. ORTADOĞU İNTERNET FAKİRİ Dünyada internet kullanıcılarının tam sayısını vermek zor olsa da yapılan son araştırmalara göre, dünya üzerinde toplam 332 milyon 73 bin insanın internet kullandığı tespit edildi. Bu verinin kıtalara göre dağılımında ise şu rakamlar verildi: Kanada ve Amerika: 147 milyon 48 bin kişi Avrupa: 91 milyon 82 bin kişi Asya/Pasifik: 75 milyon 5 bin kişi Güney Amerika: 13 milyon 19 bin kişi Afrika: 2 milyon 77 bin kişi Orta Doğu: 1 milyon 90 kişi REKLAM SİTELERİ Bir diğer araştırmada ise bugünkü internet kullanıcılarının yüzde 21'inin bir yıldan daha az, yüzde 38'inin ise bir yıl ile üç yıl arasında ve kalan kısmının da üç yıldan daha fazla süredir internet kullandıkları belirtildi. Bu sürelerin azlığı göz önünde bulundurulduğunda internet piyasasındaki büyümenin aslında ne kadar da büyük bir olay olduğu ortaya çıkıyor. İnsanların bundan on yıl öncesine kadar doğru dürüst bilmediği bir teknolojiyi şu anda çocukların bile kullanır hale geldikleri mega bir market; internet dünyası. Bu alandaki gelişme hemen her sektörde kendini hissettirdi. Bugün artık web siteleri reklam aracı olarak kullanılıyor ve şirketler iyi bir şekilde tasarlanmış sitelerin güçlü bir markayla beraber ne kadar güçlü şekilde tüketiciyi etkileyebileceğini herkese gösteriyor. İNTERNET EKONOMİSİ Artık, ticaret klasik anlamda yapılmaktan çok internet üzerinden yapılmaya başlandı ve elektronik ticaretin potansiyeli anlaşıldı. Bu alandan beklenen gelirlerin 2002 yılı itibariyle 440 milyar dolar olarak tespit edildi. Yaklaşık 3 bin Amerikan şirketi üzerinde yapılan araştırmaya göre ise internet ekonomisinin geçen yıla oranla yüzde 62'lik bir büyüme kaydettiği belirtildi.

• 7.4.2002 12:21

KAYNAK : Haber Vitrini