Esnaf isyan ediyor: Gücümüz kalmadı
Salgının en ağır yükünü taşıyan küçük esnaf, kahvehaneci ve lokantacı kaderleriyle baş başa bırakıldı. Borcu borçla kapatan esnafın artık çıkar yolu yok. Hükümetten destek bekleyen küçük işletmeciler 'Dayanacak gücümüz kalmadı' diyor. Esnaf odası başkanla
Mart ayından bu yana çok ciddi gelir kayıpları yaşayan binlerce esnaf, kredilerle ayakta durmaya çalışıyor ancak çekilen kredilerin vade günü geldi çattı. Pandeminin başında yaklaşık 1 milyon işletme sahibi Esnaf Destek Paketi adı altında dağıtılan 25 bin TL’lik 6 ay geri ödemesiz kredi kullandı. Esnafın ne elinde avucunda bir birikimi kaldı ne de borç bulacak dermanı.
Birgün'den Havva Gümüşkaya salgın sürecinde küçük esnafın yaşadıklarını ve taleplerini yazdı.
İşte o haber:
Ülkece salgın nedeniyle sokakların boşaldığı, hayatın durduğu aylara geri dönüyoruz. İktidarın başından bu yana gizlemeye çalıştığı ağır bilanço artık su yüzüne çıktı. Günlük vaka sayısı 30 binlere dayanmışken yeniden mart ayına dönüş zilleri çalıyor. Ancak bu süreçte en çok yıpranan küçük esnaf, yeni gelen kapanma kararları nedeniyle son çırpınışlarını yapıyor. Ülkede pandemi öncesinde patlak veren ekonomik krizin etkilerine bir de koronavirüs eklenince yurttaş belini doğrultamaz oldu.
Mart ayından bu yana çok ciddi gelir kayıpları yaşayan binlerce esnaf, kredilerle ayakta durmaya çalışıyor ancak çekilen kredilerin vade günü geldi çattı. Pandeminin başında yaklaşık 1 milyon işletme sahibi Esnaf Destek Paketi adı altında dağıtılan 25 bin TL’lik 6 ay geri ödemesiz kredi kullandı. Esnafın ne elinde avucunda bir birikimi kaldı ne de borç bulacak dermanı.
Çok sayıda işletme ise elektrik, doğalgaz, su ve kira gibi giderlerini karşılayamayacak duruma geldi. Dayanacak gücü kalmayan yüzlerce esnaf ilk dalgada iflas bayrağını çekti bile. Sadece 425 bin nüfuslu Yozgat’ta 73 işletme kapısına kilit vurdu. Salgında ikinci dalganın pik noktaları yaşanırken henüz pandemi öncesi cirolarını dahi yakalayamayan binlerce işletme de yeniden kapandı.
Berberler, kahvehaneler, çay ocakları ve kafeler kapalıyken, açık olan esnafın hali de iç açıcı değil… Sadece paket servisi yapabilen lokanta işletmecileri de ne çalışanın maaşını ödeyebiliyor ne de kirasını. Bu durumda binlerce garson, komi, aşçı, bulaşıkçı işsiz kaldı ve kalmaya devam ediyor.
Salgının başından beri destek bekleyen binlerce küçük esnaf, ‘‘Artık bu yükü kaldıramayız’’ diyor. Ülkenin dört bir yanında bulunan esnaf ve sanatkâr odaları ile küçük esnafın durumunu ve taleplerini konuştuk.
1 MİLYONA YAKIN ESNAF BORÇLU
İstanbul Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği Başkanı Faik Yılmaz, yeni salgın tedbirlerinin, ilk dönemdeki tedbirlere göre esnafı daha çok mağdur etmesinden korkuyor. Yılmaz, esnafın ayakta durabilmesi için faizsiz kredi desteği istiyor ve vergi, kredi borçlarının ertelenmesini talep ediyor.
Yılmaz, esnafın dar boğazdan çıkabilmesi için güçlü ve yeni bir destek paketine ihtiyaç olduğunu kaydetti:
“İnsan sağlığını önceleyen hiçbir karara karşı olmamız mümkün değil ama yeni kısıtlamalar yerine denetimlerin artmasını tercih ederdim. Esnaf, biriktirdiklerini, kötü gün için ayırdığı parayı salgının ilk döneminde harcadı. 1 milyona yakın esnaf, Esnaf Destek Paketi ile sağlanan düşük faizli kredi imkânından yararlandı. Ama esnafımız henüz çektiği krediyi ödeyecek parayı kazanamadan yeni kısıtlamalar geldi. Esnaf işçisinin parasını, dükkânının kirasını ödemekte zorlanıyor. Bu durumda kredi ödemelerinin faizsiz olarak ertelenmesi gerekiyor.
Ayrıca esnafın kredi borçlarını ödeyebilmesi, dükkânını ayakta tutabilmesi için yeni destek paketlerine ihtiyaç var. Bu destek paketinde faizsiz kredi olmalı. Vergi ödemeleri, faturalar en azından bir kereye mahsus olmak üzere silinmeli ve en az 1 aylık kira desteği verilmeli. Salgının ilk başladığı günlerde esnafın en azından bir kazancı vardı. Bu kazançla bir süre idare etti. Ama bu sefer esnaf ve sanatkâr hiçbir birikimi olmadan yeni kısıtlamaların olduğu döneme giriyor.”
MAĞDUR ESNAF SANDIKTA HESABINI SORAR
Mersin Kahveciler Esnaf Odası Başkanı Nihat Dağdelen de “İş yapamayan esnaf nasıl borcunu ödesin?” diyerek isyan etti. Dağdelen “Pandemi sürecinde çekilen 25 milyarlık kredileri esnaf ödeyemiyor. İş yapamayan esnaf nasıl ödesin bu parayı? Kahveci esnafı adına konuşayım. İnsanlar evine ekmek götüremiyor” dedi. Kirasını ödeyemeyen esnafın zor durumda olduğunu belirten Dağdelen, şunları söyledi: “Bırak işyeri sahibini onun yanında çalışan garsonları, emekçiler, dükkânı kira olan insanlar artık ‘dükkanı boşaltın’ diye ihtar yiyor. Esnafa kira yardımı yapılmalı, asgari ücret kadar her ay destek verilmeli. Artı kredi borçları ertelenmeli. İnsanlar artık ellerim kırsaydı da bunlara oy vermeseydim diyor. Oyları yüzde 20’lerden yüzde 2’lere inen iktidarları gördük. Mağdur esnaf tabii ki sandıkta bunun hesabını soracaktır.”
UZUN VADEDE DESTEK ŞART
Uzun vadede bir yapılandırma yapılması gerektiğini vurgulayan Çorum Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği (ÇESOB) Başkanı Recep Gür ise “Birikimi olmayan esnafı zor günler bekliyor” dedi.
Hibe, destek kredileri sağlanması gerektiğini söyleyen Gür, taleplerini şöyle sıraladı: “SSK, BAĞ-KUR gibi zorunlu ödemelerin devlet tarafından karşılanması gerekiyor. Uzun vadede hibe ve destek kredileri sağlanmalıdır. Esnaf olarak çok zor bir süreçten geçiyoruz. Ülkemizin ve esnafın salgın hastalıktan kurtulmasını ümit ediyorum.”
GÜCÜMÜZ KALMADI
Esnafın yeni bir kapanmayı kaldıracak gücü olmadığına dikkat çeken Yozgat Kahveciler ve Lokantacılar Odası Başkanı Eyüp Coşgun da ikinci kapanmanın kepenkleri tamamen indirmek anlamına geldiğini söyledi.
Coşgun, pandemi döneminde sağlanan kredi imkânından çok sayıda küçük esnafın sicili nedeniyle yararlanamadığını belirterek, “Pek işimize yaramadı ama işine yarayanlar da şimdi ödemeler nasıl yapılacak diye düşünüyor. Henüz öteleme gelmedi. Şu an çok sayıda esnaf icralık olmayla karşı karşıya. Çünkü ödeme şansımız yok” dedi.
73 İŞLETME KEPENK KAPATTI
Coşkun, “İkinci kapanma demek bizleri kepenk indirmeyle karşı karşıya getirdi” diyerek destek beklediklerini açıkladı:
“Bu konuda devletten artık destek bekliyoruz. Yozgat’ta şu ana kadar 73 işletme faaliyetlerine son verdi. Böyle iki ay daha giderse tüm işletmelerimizin sonu aynı olacak. Çünkü evlerine ekmek götürecek vaziyette değiller. Birçoğunun elektriği kesik, birçoğu doğalgazını yakamıyor. Esnaf ve santakarı koruyucu ve denetleyici olması lazım devletin ama şu ana kadar böyle bir şey görmedik. Sadece kapanma diyorlar, kapatıyorlar. Salgının en ağır yükünü küçük esnaf, kahveci, lokantacı, kafenin sırtına yükleyip kaderleriyle baş başa bıraktılar. Esnaf ne yapacağını bilmiyor.”
ESNAFIN İKTİDARA OLAN GÜVENİ AZALDI
Tedbirlerin sağlık için mecburi olduğuna değinen Coşgun, alınan kararlarda esnafın olumsuz etkilendiğini ve artık iktidara olan güvenin azaltığını anlattı: “Kapanan işyerlerine ve onların yanında çalışanlara artık nakdi yardım yapılmalı. Kira yardımı yapılmalı. Elektrik, doğalgaz ve su giderleri karşılanmalı. Dükkânlar kapalı olmasına rağmen SSK, Bağkur ve vergi ödemeleri devam ediyor. Bunlardan muaf tutulmalıyız. Pandeminin başında ötelenen vergi ve sigorta ödemelerini bu ay yapmamız gerekiyor. Ama yeniden kapalıyız, kapalıyken bunları nasıl ödeyeceğiz?
Pandemi döneminde esnafın yüzde 95’inin siyasi görüşü değişti. İktidara karşı güveni azaldı. Çünkü yani mevcut hükümetimiz biz küçük esnafın yanında olmadı artık biz öyle düşünüyoruz.”
PAKET SERVİS İLE DÜKKAN DÖNMEZ
Öte yandan mart-haziran döneminde İstanbul’da 19 farklı sektörde 93 bin iş yerinin kapalı olduğuna dikkat çeken Yılmaz, “Henüz bu boyutta bir kısıtlama olmasa da 1 yıldır evine ekmek götüremeyen servis işletmecileri, kantinler, kıraathaneler, internet kafeler, oyun salonları, halı sahalar, sadece paket servisi yapabilecek olan restoranlar, kafeler, pastaneler çok zor durumda. Esnaf paket servisi ile dükkânını ayakta döndüremez” diyor. Çok sayıda işletmenin kapanacağına değinen Yılmaz, ”Bu yüzden gıda sektöründeki birçok işyeri kapanacaktır. Ayrıca, restoranlar ve kafeler en çok istihdamın sağlandığı sektörler. Eğer bu iş yerleri ayakta duramazsa işsiz sayısında artışlar yaşanır” ifadelerini kullandı.
Kaynak: KRT
HABERE YORUM KAT
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.