ABD'nin Türkiye'ye yönelik Rus gazı baskısı sürüyor. Bu çağrı bu kez de ABD Dışişleri Bakanlığınca yapıldı. Washington'un ısrarı, Türkiye'yi zarara mı sürükleyecek? Ankara enerji konusunda Moskova bağını gözden geçirmek zorunda kalıyor.
Amerika Birleşik Devletleri, Donald Trump'ın ikinci kez başkanlık koltuğuna oturmasından bu yana Türkiye'ye aynı mesajı iletiyor: "Rusya'dan doğalgaz almayı bırak."
Trump, mesajlarında genelde çoğulcu bir dil kullanarak, "Rusya'dan gaz alan müttefiklerine" sesleniyordu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Trump 25 Eylül'de Beyaz Saray'da bir araya geldiğinde gündem maddelerinden biri de yine Rus gazıydı. Trump, Erdoğan'a "Rusya'dan petrol almayı bırakmasını isterim" dedi. Trump'ın bu sözlerinin üzerinden yaklaşık bir ay sonra bu kez ABD'ye giden isim, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan oldu.
Fidan Washington'da ABD'li mevkidaşı Marco Rubio ile bir araya geldi. Gündem maddeleri arasında yine Rus gazı konusu vardı. ABD, Türkiye’den Rusya’dan petrol ve doğalgaz alımlarını durdurmasını talep etti. Çağrı, ABD Dışişleri Bakanlığından 10 Kasım’da yapılan bir açıklamayla duyuruldu. Bu çağrının Ukrayna’daki savaşı sonlandırma çabaları kapsamında yapıldığı belirtildi. Bakanlık, açıklamayı ABD Dışişleri Bakanı Mark Rubio ile Dışişleri Bakanı Hakan Fidan arasındaki görüşmenin ardından yayımladı.
Açıklamada şu ifadeler yer aldı:
Amerika Birleşik Devletleri, Başkan Trump’ın Ukrayna’daki savaşın sona erdirilmesine yardımcı olmak amacıyla tüm NATO müttefiklerine Rus enerji kaynakları alımlarını durdurma çağrısını yinelemiştir
ABD'nin bu isteği ise, Türkiye'nin enerji anlamında büyük bir çıkmaza girmesi anlamına geliyor. Çünkü Türkiye'nin Rusya'ya olan enerji bağımlılığını kısa sürede büyük ölçüde azaltma ihtimali, uzmanlara göre oldukça düşük. Türkiye, Çin ve Hindistan’ın ardından Rusya’nın petrolünün en büyük üçüncü alıcısı konumunda bulunuyor.
TÜRKİYE RUSYA'DAN 22 MİLYAR METREKÜP DOĞALGAZ ALIYOR
Bloomberg‘in verilerine göre Türkiye, günde yaklaşık 300 bin varil petrol ithal ediyor. Bu miktar, Rusya’nın deniz yoluyla ihraç ettiği toplam petrolün yaklaşık yüzde 10’unu oluşturuyor. Bunun yanı sıra Türkiye, Rusya’dan Mavi Akım ve TürkAkım boru hatları üzerinden yıllık yaklaşık 22 milyar metreküp doğalgaz alıyor.
Avrupa’daki müşterileriyle ilişkileri bozulan Gazprom için Türkiye, Çin’in ardından en büyük ikinci doğalgaz alıcısı. Şirketin uzak ülkelere yaptığı toplam ihracatın yaklaşık yüzde 28’i Türkiye’ye yapılıyor.
SÖZLEŞMELER ARALIKTA SONA ERİYOR
Gazprom ile BOTAŞ arasındaki mevcut sözleşmelerin 31 Aralık’ta sona erdiği biliniyor. Bloomberg'e göre, taraflar mevcut hacimleri korumak ve anlaşmaların uzatılması için müzakere görüşüyor. Görüşmelere ABD’nin Rosneft ve Lukoil’e yönelik yaptırımlarının gölgesi de düştü. Bu yaptırımlar sonrasında Türk rafinerileri, Rusya menşeli petrolden uzaklaşmaya başladı. Tüpraş da Rusya’nın ham petrolü alımlarını azalttı.
EPDK'nın 2024 doğal gaz ithalatı verilerine göre Türkiye, Rusya haricinde Azerbaycan, Cezayir, İran ve ABD'den de hatrı sayılır alım yapılıyor. Fakat üç ülkeden alınan LNG'nin toplamı yine de Rusya'yı geçemiyor. Türkiye'nin kuzey komşusundan elde ettiği enerji; mesafe ve maliyet dengesinde ABD'nin istediği seçeneklere göre çok daha ekonomik.
Trump'ın ısrarları sonuç doğurursa, bunun Türkiye'ye çıkacağı ekonomik maliyet büyük olacak.